MCB là gì? Nguyên lý cấu tạo, phân biệt CB MCB MCCB

Trong hệ thống điện dân dụng và công nghiệp, việc đảm bảo an toàn luôn là yếu tố được đặt lên hàng đầu. Một trong những thiết bị quan trọng góp phần bảo vệ mạch điện khỏi các sự cố như quá tải hay ngắn mạch chính là MCB – hay còn gọi là Aptomat tép. Vậy cụ thể mcb là thiết bị gì? Mcb trong điện là gì? Cb và mcb khác nhau như thế nào? Để hiểu rõ hơn về khái niệm, cấu tạo và nguyên lý hoạt động của thiết bị này, hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây.

MCB là gì? Aptomat MCB là gì?

MCB là chữ viết tắt của cụm từ tiếng Anh Miniature Circuit Breaker, tạm dịch là “thiết bị ngắt mạch thu nhỏ”. MCB là một loại thiết bị chuyển mạch thuộc nhóm cầu dao tự động (CB), thường được thiết kế dạng tép nhỏ gọn. Thiết bị này có dòng định mức và khả năng cắt ngắn mạch tương đối thấp (thường khoảng 125A/10kA). Phù hợp cho các ứng dụng dân dụng và công nghiệp nhẹ. MCB hiện là một trong những loại aptomat được sử dụng phổ biến nhất trên thị trường.

Aptomat MCB là gì?

Aptomat MCB chính là cách gọi khác của MCB, hay còn gọi là cầu dao tự động MCB. Trong tiếng Việt, nhiều người quen gọi chung các loại thiết bị ngắt mạch là “aptomat”. Vậy nên aptomat MCB chính là thiết bị ngắt mạch tự động loại nhỏ (MCB), có chức năng ngắt khi quá tải hoặc ngắn mạch. Tuy nhiên, thiết bị này không thể phát hiện dòng rò xuống đất. Trong trường hợp dòng rò lớn, MCB chỉ có thể phản ứng nếu nó nhận biết được hiện tượng này như một tình huống ngắn mạch hoặc quá tải để thực hiện ngắt mạch nhằm bảo vệ an toàn cho thiết bị điện. Ngoài ra, trong một số ứng dụng yêu cầu độ an toàn cao hơn, MCB thường được kết hợp sử dụng cùng RCCB. Mục đích của việc này là để bổ sung chức năng chống rò rỉ điện, thay thế cho việc sử dụng RCBO đơn lẻ.

CB MCB MCCB là gì? MCB và CB, MCCB khác nhau như thế nào?

Có rất nhiều khách hàng thắc mắc rằng cb khác mcb như thế nào? Hãy cùng Siêu thị Biến tần tìm hiểu bảng so sánh CB MCB MCCB ngay dưới đây:

Tiêu chí	MCB	MCCB	CB (Chung)
Tên gọi	Aptomat tép mini	Aptomat vỏ đúc	Thiết bị đóng cắt (tên chung)
Ứng dụng	Nhà ở, dân dụng	Công nghiệp, tải lớn	Gọi chung cho MCB, MCCB, ACB…
Dòng định mức	6A – 125A	15A – 2500A	Tùy loại
Khả năng ngắt	Thấp (≤10kA)	Cao (tới 100kA)	Phụ thuộc loại CB cụ thể
Điều chỉnh dòng	Không	Có thể điều chỉnh	Phụ thuộc loại
Giá thành	Thấp	Cao hơn MCB	Tùy loại

• CB (Circuit Breaker – Thiết bị ngắt mạch điện)

CB là tên gọi chung cho các thiết bị có chức năng ngắt mạch điện tự động khi hệ thống gặp sự cố như quá tải hoặc ngắn mạch. Các loại CB phổ biến bao gồm MCB và MCCB, tùy thuộc vào mục đích và quy mô sử dụng.

• MCB (Miniature Circuit Breaker – Aptomat dạng nhỏ)

MCB là loại cầu dao tự động có thiết kế nhỏ gọn, chủ yếu được sử dụng trong hệ thống điện dân dụng hoặc thương mại nhẹ. Thiết bị này có khả năng ngắt dòng trong dải thấp, từ vài ampe đến vài trăm ampe, phản ứng nhanh khi phát hiện hiện tượng quá tải hoặc ngắn mạch.

MCB có thể dễ dàng bật lại sau khi được ngắt do sự cố mà không cần thay thế linh kiện.

• MCCB (Molded Case Circuit Breaker – Aptomat vỏ đúc cách điện)

MCCB cũng là một dạng CB nhưng được thiết kế để xử lý tải lớn, thường dùng trong môi trường công nghiệp. Dải ngắt dòng của MCCB rộng hơn nhiều so với MCB, có thể lên đến hàng nghìn ampe, phù hợp với các hệ thống điện công suất cao. Ngoài chức năng bảo vệ quá tải và ngắn mạch, MCCB còn cho phép điều chỉnh và mở rộng cấu hình tùy theo nhu cầu sử dụng trong các ứng dụng phức tạp.

Bảng phân biệt phân biệt MCB và MCCB

Tiêu chí	MCB	MCCB
Dải dòng định mức	Thường từ 6A đến 125A	Từ 100A đến 2500A
Khả năng cắt (Icu)	Thấp hơn (tối đa ~10kA)	Cao hơn (lên đến 100kA hoặc hơn)
Ứng dụng	Điện dân dụng, văn phòng nhỏ	Hệ thống công nghiệp, nhà máy, tải lớn
Kích thước	Nhỏ gọn	Lớn hơn, chắc chắn hơn
Điều chỉnh dòng cắt	Không điều chỉnh được	Có thể điều chỉnh theo yêu cầu tải
Khả năng mở rộng chức năng	Hạn chế	Linh hoạt hơn, có thể tích hợp nhiều phụ kiện
Giá thành	Thấp hơn	Cao hơn

Như vậy, CB là tên gọi chung cho thiết bị ngắt mạch điện. MCB và MCCB đều là CB, nhưng khác nhau về công suất, mục đích sử dụng, và khả năng bảo vệ. Bạn có thể cân nhắc để chọn loại nào phù hợp với quy mô hệ thống điện, công suất tải và yêu cầu an toàn.

Xem thêm: Cầu dao điện loại tép MCB (gắn trên thanh ray) LS

Cấu tạo MCB gồm những gì?

MCB (Aptomat tép) được thiết kế với các bộ phận chính gồm: hệ thống tiếp điểm, hộp dập hồ quang, cơ cấu truyền động đóng/ngắt, và móc bảo vệ. Mỗi thành phần đóng vai trò cụ thể trong quá trình hoạt động và bảo vệ mạch điện.

• Hệ thống tiếp điểm

MCB thường sử dụng hai hoặc ba cấp tiếp điểm: tiếp điểm hồ quang, tiếp điểm phụ, và tiếp điểm chính. Khi đóng mạch, tiếp điểm hồ quang sẽ khép trước, tiếp theo là tiếp điểm phụ và cuối cùng là tiếp điểm chính. Ngược lại, khi ngắt mạch, tiếp điểm chính mở đầu tiên, sau đó là tiếp điểm phụ và cuối cùng hồ quang được tách ra, giúp giảm thiểu hư hỏng do tia hồ quang gây ra.

• Hộp dập hồ quang

Hộp dập hồ quang giúp xử lý và dập tắt tia lửa điện sinh ra khi ngắt mạch. Có hai kiểu phổ biến:

• Kiểu nửa kín: Được đặt trong vỏ kín, có lỗ thoát khí để đảm bảo an toàn và kiểm soát hướng xả khí.
• Kiểu hở: Thường được áp dụng trong các MCB có điện áp cao (trên 1000V) hoặc dòng cắt lớn (trên 50kA).

Hộp này gồm nhiều tấm kim loại mỏng xếp dạng lưới để chia nhỏ hồ quang, hỗ trợ quá trình dập tắt nhanh chóng.

• Cơ cấu truyền động đóng/cắt

MCB có thể được vận hành bằng hai cách:

• Tay gạt thủ công: Thường sử dụng cho các MCB có dòng định mức nhỏ.
• Cơ cấu điện cơ (cơ điện): Áp dụng trong các MCB công suất lớn, cho phép tự động đóng/ngắt bằng tín hiệu điện điều khiển.

• Móc bảo vệ (bộ ngắt tự động)

Chức năng chính của móc bảo vệ là phát hiện và bảo vệ thiết bị khi có hiện tượng quá tải hoặc ngắn mạch. Có hai loại phổ biến:

• Kiểu điện từ: Phản ứng nhanh với dòng ngắn mạch lớn.
• Kiểu rơ-le nhiệt: Nhạy với tình trạng quá tải kéo dài, thường chậm hơn so với điện từ.

MCB 2P là gì? Phân loại MCB phổ biến hiện nay

MCB được phân chia thành nhiều loại dựa trên số cực (Pole), tùy thuộc vào hệ thống điện và thiết bị sử dụng.

Tiêu chí	Phân loại MCB	Ứng dụng/Đặc điểm
Số cực	1P, 2P, 3P, 4P	1P, 2P: Dân dụng; 3P, 4P: Điện 3 pha, công nghiệp
Đường cong đặc tuyến	B, C, D	B: Tải nhẹ; C: Phổ biến, tải hỗn hợp; D: Tải nặng, máy móc
Dòng cắt	Thấp, Trung bình, Cao	Thấp: Dân dụng; Trung bình, Cao: Công nghiệp

• MCB 1P (1 cực)

Đây là thiết bị bảo vệ cho một dây pha (L) trong hệ thống điện 1 pha. Thường dùng cho các tải đơn giản như: đèn chiếu sáng, quạt, ổ cắm, máy bơm mini,… Thiết bị này chỉ ngắt pha, không tác động đến dây trung tính. Vì vậy MCB 1P phù hợp với các thiết bị có mức tiêu thụ điện thấp.

• MCB 2P (2 cực)

Thiết bị này giúp bảo vệ đồng thời dây pha (L) và dây trung tính (N) trong mạng điện 1 pha. Thường được ứng dụng cho thiết bị tiêu thụ điện lớn như: máy lạnh, máy giặt, bình nước nóng,… Khi sử dụng MCB 2P cả hai dây được ngắt cùng lúc, giúp tăng độ an toàn và ổn định cho hệ thống điện.

• MCB 3P (3 cực)

MCB 3P thường dành cho mạng điện 3 pha 3 dây (L1, L2, L3), không bao gồm dây trung tính. Thiết bị phù hợp cho việc bảo vệ động cơ công nghiệp, máy móc công suất lớn hoặc hệ thống sản xuất 3 pha. MCB 3P chỉ ngắt các dây pha, không can thiệp đến dây trung tính.

• MCB 4P (4 cực)

MCB 4P được sử dụng trong hệ thống 3 pha 4 dây (3 pha và 1 trung tính: L1, L2, L3, N). Thiết bị có khả năng ngắt đồng thời cả ba pha và dây trung tính, giúp đảm bảo an toàn tuyệt đối. Đặc biệt với các thiết bị nhạy cảm hoặc tải không cân bằng. MCB 4P thường được thấy trong hệ thống điện công nghiệp hoặc tòa nhà lớn.

Cách chọn MCB phù hợp

Dưới đây là hướng dẫn cách chọn MCB phù hợp, dễ hiểu và thực tế:

1. Xác định dòng điện định mức (In) của thiết bị

• Dựa trên tổng công suất các thiết bị cần bảo vệ để tính dòng điện.
• Chọn MCB có dòng định mức lớn hơn 20% – 30% so với tổng dòng thiết bị để tránh quá tải.

Công thức tham khảo:
Dòng điện (A) = Công suất (W) / (Điện áp × Hệ số cosφ)

2. Xác định số cực (1P, 2P, 3P, 4P)

Loại MCB	Ứng dụng
1P	Mạch điện 1 pha, đơn giản
2P	Mạch 1 pha, có bảo vệ dây trung tính
3P	Mạch điện 3 pha
4P	Mạch 3 pha có trung tính

3. Chọn đặc tính nhả phù hợp (Đường cong B, C, D)

Đường cong	Ứng dụng
B	Chiếu sáng, thiết bị điện dân dụng nhẹ
C	Thiết bị dân dụng, tải hỗn hợp (máy lạnh, máy bơm nhỏ)
D	Máy bơm lớn, motor công nghiệp, tải có dòng khởi động cao

4. Kiểm tra khả năng cắt mạch (Icu)

• Chọn MCB có dòng cắt cao hơn dòng ngắn mạch tại vị trí lắp đặt.
• Thường dùng:
  • Dân dụng: 6kA – 10kA
  • Công nghiệp: ≥10kA

5. Ưu tiên thương hiệu uy tín, đạt tiêu chuẩn an toàn

• Các thương hiệu phổ biến: Schneider, LS, Mitsubishi, Siemens, ABB…

6. Một số lưu ý thêm

• Không chọn MCB sát dòng định mức 100% để tránh dễ nhảy khi sử dụng lâu dài.
• Nếu cần bảo vệ chống rò điện, nên kết hợp thêm RCBO hoặc RCCB.

Đúng tải – Đúng cực – Đúng đặc tính – Đúng dòng cắt → MCB hoạt động hiệu quả, an toàn lâu dài.

Bảng giá MCB LS chính hãng 

Cầu dao điện loại tép MCB (gắn trên thanh ray)
Tên hàng	In (A)	Icu(KA)	Giá bán
BKN 1P / BKJ63N 1P	6-10-16-20-25-32A	6KA	89.000
BKN 1P / BKJ63N 1P	40-50-63A	6KA	94.000
BKN 2P / BKJ63N 2P	6-10-16-20-25-32A	6KA	195.000
BKN 2P / BKJ63N 2P	40-50-63A	6KA	200.000
BKN 3P / BKJ63N 3P	6-10-16-20-25-32A	6KA	310.000
BKN 3P / BKJ63N 3P	40-50-63A	6KA	315.000
BKN 4P / BKJ63N 4P	6-10-16-20-25-32A	6KA	450.000
BKN 4P / BKJ63N 4P	40-50-63A	6KA	515.000
BKN-b 1P	6-10-16-20-25-32A	10KA	125.000
BKN-b 1P	40-50-63A	10KA	146.000
BKN-b 2P	6-10-16-20-25-32A	10KA	272.000
BKN-b 2P	40-50-63A	10KA	308.000
BKN-b 3P	6-10-16-20-25-32A	10KA	435.000
BKN-b 3P	40-50-63A	10KA	530.000
BKN-b 4P	6-10-16-20-25-32A	10KA	650.000
BKN-b 4P	40-50-63A	10KA	760.000
BKH 1P	80-100A	10KA	245.000
BKH 1P	125A	10KA	450.000
BKH 2P	80-100A	10KA	525.000
BKH 2P	125A	10KA	590.000
BKH 3P	80-100A	10KA	830.000
BKH 3P	125A	10KA	920.000
BKH 4P	80-100A	10KA	1.080.000
BKH 4P	125A	10KA	1.400.000

Xem thêm: Contactor là gì? Công tắc tơ là gì? Khởi động từ là gì?

Mua MCB chính hãng ở đâu? – Liên hệ Thiên Phú Thịnh

Bạn đang tìm kiếm thiết bị MCB chất lượng, chính hãng để bảo vệ an toàn cho hệ thống điện? Hãy đến với Thiên Phú Thịnh – đơn vị chuyên cung cấp các loại aptomat MCB uy tín trên thị trường. Chúng tôi cam kết cung cấp sản phẩm chính hãng 100%, đến từ các thương hiệu điện nổi tiếng với đầy đủ chứng từ, bảo hành rõ ràng, giá cả cạnh tranh. Đội ngũ tư vấn kỹ thuật tại Thiên Phú Thịnh luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn chọn đúng loại MCB phù hợp với nhu cầu sử dụng – từ điện dân dụng đến hệ thống công nghiệp phức tạp.

Liên hệ ngay với Thiên Phú Thịnh để được tư vấn và báo giá nhanh chóng!

Công ty TNHH Tự Động Hóa Thiên Phú Thịnh 

Biến tần – HMI – PLC – Servo – Khởi Động Mềm – Tủ điện – Scada

Địa chỉ: Số 1B, Đường Tú Xương, Khu Phố 1, Phường Hiệp Phú, TP Thủ Đức

Hotline/Zalo: 0909 623 689

Email: Thienphuthinh.auto@gmail.com

Fanpage: https://www.facebook.com/TPTAutomation